#74 - november 2020 - klik op de cover voor het digitale boekje (PDF).

Rob Habets en Carlo Sijben - Een nieuwe samengestelde kaart

Ingenieur D.C. van Schaïk voltooide in 1959 zijn plattegrond van het grote gangenstelsel van de Sint-Pietersberg, waarbij hij eigen opmetingen met oude karteringen van onder meer France officieren combineerde tot één overzichtskaart. Latere ontdekkingen in archieven toonden aan dat het werk van Van Schaïk weliswaar zeer omvangrijk was geweest, maar niet helemaal compleet was. Een recente vondst van drie grote mappen met oude plattegronden in het archief van het Regionaal Historisch Centrum Limburg (RHCL) brachten de auteurs Rob Habets en Carlo Sijben op het idee om deze kaarten, samen met eerder gepubliceerd materiaal, te gebruiken om één totaalplattegrond van het gangenstelsel van de Sint Pietersberg te realiseren. In 'De verloren Kiezelbergen' beschrijven ze hun inspanningen om bestaande plattegronden en de nieuwe ontdekkingen samen te voegen tot een historisch verantwoorde weergave van het enorme gangenstelsel. Het resultaat van hun werk wordt gepresenteerd in een als losse bijlage bijgevoegde plattegrond van 100 bij 40 centimeter. In dit artikel beschrijven ze de bestaande en verdwenen ingangen. Ook de verdwenen kiezelberg komt hierbij aan bod.

Rob Heckers - Niets is wat het lijkt te zijn

De auteur beschrijft in dit artikel een plafondtekening in de Caestertgroeve van een soort ridder die met een speer in zijn hand een draak te lijf gaat. In SOK-Mededelingen 50 werd deze afbeelding door Ton Breuls gedefinieerd als een ‘kleine’ Sint Joris en de draak. In zijn artikel beargumenteert de auteur eerst waarom het zijns inziens niet Sint Joris kan zijn. Daarna onthult hij waarom de afgebeelde persoon Sint Servaas moet betreffen.

Peter Jennekens en Rob Habets - Archieven en het gebruik van "merghelen steens" in de 14e tot en met de 16e eeuw

De auteurs beschrijven diverse archiefstukken uit de 14e tot 16e eeuw, waarin vermeldingen staan van mergelwinning. Tijdens het archiefonderzoek komen heel wat interessante gegevens naar boven, eigenlijk zo veel dat de dreiging ontstaat dat door de bomen het bos niet wordt gezien. Soms zijn het slechts schijnbaar onbeduidende sprokkels, die niet of nauwelijks te plaatsen zijn. Gecombineerd met veldonderzoek komt men soms tot bijzondere ontdekkingen.

Mike Lahaye - 3D laserscanning van ondergrondse mergelgroeven

In de gemeente Riemst bevinden zich tientallen ondergrondse mergelgroeven. Een voorgeschiedenis van instortingen, soms met grote materiële schade, heeft er toe geleid dat er sinds 1952 een vorm van toezicht is ontstaan op de stabiliteit van deze groeven. Dit toezicht werd uitgevoerd door ingenieurs van het Mijnwezen, vergezeld door champignonkwekers. De noodzaak van goed kaartmateriaal was al vanaf het begin duidelijk: zonder goede kaart kan er geen goede monitoring van de stabiliteit of opvullingen plaats vinden. Vanaf de tachtiger jaren ontstond er een gemeentelijke dienst met als doel het karteren en opmeten van de groeven. Bijna 40 jaar later zijn nog steeds niet alle groeven gekarteerd. Om hier iets aan te doen heeft de dienst Groeven van de gemeente Riemst vanaf 2019 een mobiele 3D laserscanner in gebruik. De auteur, groevecoördinator van de gemeente Riemst, beschrijft in zijn 19 pagina's tellende artikel uitvoerig het 3D-scannen van ondergrondse mergelgroeven.

▲